Chúa nhật 18.08.2024 (CN Thiếu niên Tin Lành)
- Đề tài: TÌM HIỂU TUỔI THIẾU NIÊN.
- Kinh Thánh: Truyền đạo 11:9-10.
- Câu gốc: “Hỡi người trẻ tuổi, hãy vui mừng trong tuổi thiếu niên! Hãy vui hưởng thời thanh xuân của con. Hãy đi theo đường lối lòng .……” (Truyền đạo 11:9 BTTHĐ).
- Đố Kinh Thánh: Ê-sai 25-27.
- Thể loại: Tìm hiểu.
* CHỈ DẪN: Tìm hiểu.
– Mời hai hoặc ba người trong BHD nghiên cứu đề tài “Tìm Hiểu Tuổi Thiếu Niên” và trình bày cho ban phụ nữ. Có thể chia ra hai hoặc ba phần để mỗi người trình bày.
– Mời một người lên đúc kết và cầu nguyện.
* TÀI LIỆU THAM KHẢO.
TUỔI THIẾU NIÊN LÀ TUỔI THAY ĐỔI.
Tuổi thiếu niên là khoảng thời gian những đứa nhỏ chuyển mình để trở thành người lớn: Thay đổi về thể xác, tâm lý, tình cảm cũng như thay đổi trong cách suy nghĩ, làm việc và cách xử sự với người chung quanh.
- THAY ĐỔI VỀ THỂ XÁC.
Thay đổi rõ ràng nhất chúng ta nhìn thấy nơi tuổi thiếu niên là thay đổi về thể xác. Các em trai thì bể tiếng, giọng nói trầm xuống, bắp thịt rắn chắc, dáng điệu cứng cáp, mạnh mẽ. Các em gái thay đổi vóc dáng, thân thể phát triển, dịu dàng, yểu điệu. Có em bước vào tuổi dậy thì rất sớm, có em tuổi dậy thì trễ. Sự thay đổi về thể xác, mất đi sự hồn nhiên vô tư, đó là lý do thường hay soi gương, chải chuốt, để ý đến áo quần hơn trước. Khi thấy các em thay đổi như thế, người lớn nên tránh chế giễu, phê bình hay la mắng, đó là một trong những lý do khiến các em không muốn gần người lớn.
Trong thời gian thay đổi về thể xác, các em còn có những thay đổi: Mặc cảm tự ti, mệt mỏi, lười biếng, tay chân các em vụng về. Tuy nhiên, không phải lúc nào các em cũng lừ đừ, mệt mỏi, có lúc lại có quá nhiều sinh lực. Hiểu đặc tính này, nên cho các em ăn ngủ đầy đủ, giao công việc. Mặt khác, cho các em có cơ hội chơi thể thao, tham gia những sinh hoạt ở trường và tham dự các sinh hoạt của thanh thiếu niên trong Hội Thánh.
- THAY ĐỔI VỀ TÂM LÝ.
Về mặt tâm lý và tình cảm, cũng có những thay đổi mà cha mẹ khó chấp nhận như:
- Các em muốn được tự do và tự lập:
Khi bước vào tuổi thiếu niên, các em muốn được tự do, tự lập, không muốn ở dưới quyền kiểm soát của cha mẹ. Hầu hết các em còn đi học, chưa thể tự nuôi sống, tuy nhiên, vì cảm thấy đã lớn, các em không muốn tuân theo kỷ luật, nhưng muốn cha mẹ cho được tự do làm điều các em muốn. Để giúp các em lớn lên có thể tự lo, tự lập, cha mẹ cần giao công việc và trách nhiệm cho các em khi còn nhỏ. Nếu không giao công việc khi các em còn nhỏ, đến tuổi thiếu niên sẽ quen tính lười biếng. Lúc đó nếu tức giận, la mắng cũng không có lợi gì, nếu áp dụng kỷ luật quá gắt gao, các em có thể phản loạn.
- Các em muốn được tôn trọng:
Trong thực tế có những bậc cha mẹ dù con bao nhiêu tuổi cũng vẫn xem là con nít, luôn luôn sai bảo la mắng, bắt làm theo ý mình. Đây là điều sai lầm, cũng là lý do khiến các em bực bội, không muốn ở gần. Tuy các em còn xử sự như trẻ con, nhưng đã bắt đầu thay đổi và muốn được đối xử như người lớn.
- Các em bắt đầu thách thức thẩm quyền của cha mẹ:
Khi còn nhỏ, các em rất sợ uy quyền của cha mẹ. Lúc đến tuổi thiếu niên, bắt đầu hiểu biết, bắt đầu phân tích vấn đề và biết lý luận để bênh vực mình. Khi bị cha mẹ la mắng, thường trả lời hoặc bào chữa cho chính mình. Những lúc đó cha mẹ thường phản ứng lại bằng sự tức giận và càng gắt gao hơn vì cho là ngang bướng, hổn hào, dám cãi lại. Đây là lý do khiến giữa phụ huynh và con em trong tuổi thiếu niên thường hay có sự căng thẳng hoặc một khoảng cách, không gần gũi, thân mật như khi còn nhỏ.
Để tránh sự căng thẳng trong tuổi thiếu niên, cần hiểu và thông cảm với con, nhất là đừng xem chúng là con nít. Khi con bày tỏ ý kiến hay nói lên những lời như có ý phê bình cha mẹ, chúng ta không nên giận dữ, cho là hổn hào hay là làm khôn. Có thể những khuyết điểm của chúng ta mà con cái nhìn thấy là đúng, chúng ta cần nhận lỗi và sửa đổi để không mất lòng kính trọng và tin cậy của con. Chúng ta cũng nên tôn trọng, đừng đánh đập hay mắng con bằng những lời thô tục khiến con xấu hổ và mất lòng tin nơi chính mình (Êph 6:4; Côl 3:21).
- Các em bắt đầu nhìn thấy khuyết điểm của cha mẹ:
Ở tuổi nầy các em bắt đầu nhận ra rằng cha mẹ không phải lúc nào cũng đúng. Với những kiến thức thu thập ở trường và sự phát triển của trí khôn, các em dần dần hiểu biết nhiều hơn, lắm khi các em biết những điều cha mẹ không biết. Các em cũng muốn làm người lớn khiến có ý xem cha mẹ cũng không có gì hơn các em. Vì suy nghĩ như thế, các em hay cãi, lý luận không vâng lời cách tuyệt đối như khi còn nhỏ.
Nếu muốn con nên người, phải nêu gương tốt cho con noi theo. Không chỉ dạy bằng lời nói nhưng dạy bằng hành động, nhất là trong cách cư xử hằng ngày. Khi con đã hiểu biết, chúng ta nên trò chuyện với con cách thân mật như bạn. Đừng ngại cho con biết những khuyết điểm hay lỗi lầm, khi làm như thế con sẽ thấy gần với cha mẹ hơn. Nếu con nhận xét chúng ta cách sai lầm, đừng bực bội nhưng bình tĩnh giải thích cho con.
III. THAY ĐỔI VỀ TÌNH CẢM.
Thay đổi tình cảm là điều các bậc phụ huynh khó chấp nhận. Các em cũng có vẻ như không cần đến sự chăm sóc, hướng dẫn của cha mẹ nữa. Vì thái độ của con, cha mẹ không còn nói những lời ngọt ngào, âu yếm. Sự thay đổi này không ai giải thích được, cũng không ai hiểu để giải thích cho ai, cứ thế, giữa cha mẹ và con cái có một sự cách biệt. Các em không hiểu tại sao tình thương của cha mẹ không đáp ứng được sự mong chờ khao khát trong lòng.
- Tình yêu thương.
Đây là tình cảm tự nhiên mà Đấng Tạo Hóa đã đặt để trong cha mẹ, đặc biệt là khi con còn nhỏ, tuy nhiên, đến tuổi thiếu niên, tình thương này chấm dứt. Dầu vậy, các em vẫn cần tình thương của cha mẹ bày tỏ theo một cách khác, thích hợp hơn. Cha mẹ cần tế nhị trong cách bày tỏ tình yêu thương, chẳng hạn như tránh ôm hôn chỗ đông người hay trước mặt bạn bè của con, tránh xoa đầu, ôm cổ, mắng yêu con trước mặt người khác.
- Tình bạn.
Tình bạn thường phát sinh giữa những người làm việc chung với nhau. Những người cùng lứa tuổi, cùng hoàn cảnh, trình độ, giai cấp và cùng đeo đuổi một mục tiêu dễ trở thành bạn của nhau. Riêng cha mẹ và con cái, tình bạn ít khi có, cha mẹ và con cái khác nhau về tuổi tác, kinh nghiệm, thẩm quyền, trình độ… khó trở thành bạn của nhau.
Hơn nữa, khi con đã lớn, nhất là đến tuổi thiếu niên, các em bận rộn nên ít khi có mặt bên cha mẹ. Riêng cha mẹ thấy con lớn rồi nên để nhiều thì giờ hơn để lo những công việc riêng của mình, chứ không để ý đến con nhiều như trước. Từ đó, những giây phút đẹp đẽ giữa cha mẹ và con cái ngày càng hiếm hoi và cuối cùng chấm dứt, khi con đến tuổi thiếu niên, tình yêu thương tự nhiên cũng như tình bạn giữa cha mẹ và con cái đều không còn.
- Tình yêu lãng mạn.
Khi tạo dựng nên con người, Chúa ban cho con người nhu cầu về tình yêu. Đây là tình yêu liên quan đến tính dục và tạo ra sự khao khát nơi người mình yêu. Chính trong tình yêu nầy, thấy được hạnh phúc, toàn vẹn và thỏa lòng. Dù tình yêu này thường chỉ thấy nơi vợ chồng và những người yêu nhau, nhưng theo các nhà tâm lý học, những người thân trong gia đình cũng có tình yêu này, đặc biệt giữa cha mẹ và con cái.
Nhưng khi con đến tuổi thiếu niên, tình yêu này giữa các em và cha mẹ cũng chấm dứt. Các em thiếu niên không muốn cha mẹ ôm ấp vỗ về nữa, các em không muốn làm người đáp lại sự khao khát tình yêu của cha mẹ nữa. Trong các em bây giờ cũng có sự khao khát một tình yêu lãng mạn, nhưng cha mẹ không phải là người các em tìm đến để sự khao khát đó được đáp ứng.
- Tình yêu vị tha.
Đây là tình yêu mà Chúa dùng để yêu chúng ta, cũng là loại tình yêu Kinh Thánh nói đến rất nhiều. Khi con cái đến tuổi thiếu niên, cha mẹ cần thương con bằng tình yêu này, vì lúc đó các em có nhiều điều khó thương, làm những điều khiến cha mẹ xấu hổ hay buồn phiền. Chỉ có tình yêu thương hi sinh vô điều kiện mới có thể đem cha mẹ và con cái đến gần với nhau. Nếu không, con có thể tìm cách lìa xa cha mẹ, cha mẹ cũng không muốn giữ con trong gia đình.
- THAY ĐỔI MỐI QUAN HỆ VỚI NGƯỜI CHUNG QUANH.
Đặc điểm trong thay đổi về tâm lý nơi các em thiếu niên là các em muốn tách rời khỏi hay muốn vượt ra ngoài vòng kiểm soát của cha mẹ. Thật ra đây là một thay đổi bình thường và cần thiết, nằm trong chương trình tăng trưởng mà Đức Chúa Trời đã định cho con người. Trong (1Cô-rinh-tô 13:11), sứ đồ Phao-lô viết: “Khi tôi còn là con trẻ, tôi nói như con trẻ, tư tưởng như con trẻ, suy xét như con trẻ; khi tôi đã thành nhân, bèn bỏ những sự thuộc về con trẻ”. Câu Kinh Thánh này nói về sự tăng trưởng tâm linh nhưng cũng áp dụng về sự tăng trưởng về thể xác, tâm lý và tình cảm.
- THAY ĐỔI VỀ CẢM XÚC.
Tuổi thiếu niên là tuổi có những cảm xúc lên xuống và thay đổi đột ngột nhất. Chính vì vậy cha mẹ cần ghi nhớ những điều sau đây để chúng ta hiểu con và thông cảm với con hơn.
– Cảm xúc của con người tự nó không có gì là sai quấy hay tội lỗi.
– Tuổi thiếu niên là tuổi có cảm xúc rất mạnh.
– Các em thiếu niên thường dùng cảm xúc để đạt được điều mình muốn.
Cha mẹ cần biết một số cảm xúc thường có trong các em như sau: Giận dữ, thờ ơ, lãnh đạm, dễ chán, hay buồn, hay mang mặc cảm, sợ hãi và lo lắng, tinh thần căng thẳng, vui vẻ thái quá, tình yêu. Những thay đổi đột ngột, kỳ cục nơi con em chúng ta trong tuổi thiếu niên là điều tự nhiên và bình thường, nhưng đó là những thay đổi cần thiết.
